همه چیز درباره سونوگرافی آنومالی
سونوگرافی آنومالی که به آن اسکن میانه بارداری (midpregnancy) هم گفته می شود , برای بررسی وضعیت سلامت جنین و رحم از نزدیک استفاده می شود.
پزشک بوسیله این روش رشد طبیعی جنین و محل قرارگیری جفت در رحم را بررسی و کنترل می کند .
بطور معمول سونوگرافی آنومالی در هفته 20 بارداری انجام می شود اما تحت تاثیر شرایط زمان انجام آن می تواند به 18 تا 20 هفتگی بارداری تغییر کند
هدف اصلی از انجام این اسکن بررسی و کنترل رشد طبیعی جنین می باشد. علاوه بر این با این اسکن می توان جنسیت جنین را مشخص کرد.
در بعضی موارد به دلیل موقعیت قرارگیری جنین در رحم و یا چربی های شکمی (چاقی ) مادر نمی توان جنسیت کودک را تشخیص داد . گاها تعدادی از مراکز درمانی به دلیل احتمال بروز اشتباه در تشخیص جنسیت جنین از اعلام آن به والدین خودداری می کنند .
آیا انجام سونوگرافی آنومالی ضروری است؟
انجام اسکن به شخص شما بستگی دارد. در اوایل بارداری ماما باید فرم پر شده در مورد دلیل انجام اسکن , نتیجه اسکن و اطلاعات پزشکی را که نمی تواند به شما بگوید به شما ارائه دهد. اکنون شما می توانید درباره انجام یا عدم انجام سونوگرافی آنومالی تصمیم بگیرید
آنچه سونوگرافی آنومالی به من نشان میدهد چه خواهد بود؟
شما می توانید در طول انجام اسکن صفحه مانیتور را ببینید . زمان لازم برای انجام سونوگرافی آنومالی معمولا 30 دقیقه است. اگر این اولین اسکن شما باشد, پزشک چند قلویی جنین را چک خواهد کرد و همچنین مدت زمان شروع بارداری را تعیین می کند.با سونوگرافی آنومالی می توان ضربان قلب و بعضی از اعضاء بدن جنین نظیر صورت و دستها را مشاهده کرد.
مسلما مشاهده و تشخیص اندام و ارگان های جنین برای شما به راحتی پزشک نخواهد بود. استخوان به رنگ سفید , بافتهای بدن خاکستری و خالدار دیده خواهند شد و رنگ مایع آمنیوتیک اطراف جنین در صفحه مانیتور را مشکی خواهید دید.
بعد از مشاهده نووزاد توسط والدین برخی از پزشکان صفحه مانیتور را برای انجام مابقی اسکن به حالت عادی برمیگر دانند و نتیجه را در پایان سونوگرافی به والدین اعلام می کنند .اما در بعضی از مراکز یک مانیتور ثانویه در پایین تخت بیمار وجود دارد و شما میتوانید تمام مراحل اسکن را مشاهده کنید .
آیا می توان از اسکن عکسی داشت ؟
بله شما میتوانید با هماهنگی با پزشک از نوزاد تان عکسی تهیه کنید . عکسها بر کاغذهای حرارتی که به گرما حساس هستند چاپ می شوند بنابراین از تا کردن عکسها بپرهیزید.
آنچه پزشک در سونوگرافی آنومالی خواهد دید؟
پزشک تمام اعضاء بدن و ارگان های جنین را از نظر سلامت بررسی می کند و با اندازه گیری اعضاء بدن میزان رشد طبیعی آنها را کنترل می کند :
شکل و ساختار مغز جنین را بررسی میکند . در این مرحله اختلالات نادر رشد مغزی قابل مشاهده و بررسی است.
بررسی وجود عارضه شکاف لب(لب شکری ) در نوزاد . وجود شکاف لب داخل دهان جنین قابل مشاهده نمی باشد.
بررسی ستون فقرات جنین هم از مقطع عرضی و هم از لحاظ طولی به جهت اطمینان از رشد طبیعی و قرارگیری استخوانهای ستون فقرات در یک ردیف و بررسی رشد پوست و پوشش کامل ستون فقرات
بررسی رشد دیواره شکم , به جهت اطمینان از پوشش کامل ارگان های داخلی بدن جنین
بررسی رشد قلب جنین. دو دهلیز و دو بطن قلب باید هم اندازه باشند. دریچه های قلب به دنبال هر ضربان قلب باید باز وبسته شوند و همچنین پزشک سلامت سیاهرگ و سرخرگی اصلی قلب را چک می کند
بررسی شرایط معده جنین. ممکن است جنین بخشی از مایع آمنیوتیک را بلعیده باشد دراین صورت مایع به شکل حباب های مشکی درون معده دیده می شود
بررسی کلیه های جنین, پزشک با اسکن مطمئن می شود که جنین دو کلیه دارد و ادرار به راحتی از طریق میزنای به مثانه او جریان می یابد . برای بررسی بهتر مثانه جنین باید پر باشد .نوزاد شما از چند ماهگی به بعد هر نیم ساعت کمی ادرار می کند.
پزشک رشد دست ها و پاها , انگشتان دست و پاها را بررسی می کند
و نهایتا جفت , بند ناف و مایع آمنیوتیک
جفت جنین می تواند بر روی دیواره جلویی (جفت قدامی ) یا دیواره پشتی رحم (جفت خلفی ) قرار گرفته باشد گاهی نیز در بالای رحم و (یا فوندوس ) قرار می گیرد . در بعضی موارد در برگه توضیحات سونوگرافی آنومالی به محل قرار گیری جفت در بالای رحم فوندال نیز گفته می شود .
جفتی که در پایین رحم قرار گرفته باشد و یا گردن رحم را بپوشاند جفت سرراهی یا پائینی گویند.
.در اینصورت در سه ماهه سوم بارداری نیز برای بررسی وضعیت جفت باید سونوگرافی انجام شود . دراین فاصله زمانی احتمالا جفت از گردن رحم دور شده است .
با سونوگرافی آنومالی می توان تعداد رگهای اصلی (دو سرخرگ و یک سیاهرگ)را مشخص کرد و همچنین پزشک حجم مایع آمنیوتیک مورد نیاز برای حرکت آزادانه جنین در فضای رحم را بررسی خواهد کرد.
در حین اسکن پزشک قسمتهایی از بدن جنین مانند دور سر( HC), دور شکم (AC ) و طول استخوان ران ( EL ) اندازه می گیرد تا از رشد طبیعی جنین مطمئن شود. اندازه های نشان داده شده در مانیتور دستگاه سونوگرافی آنومالی بسته به زمان بارداری و رشد جنین باید با اندازه های پیش فرض یکسان باشد .
چه اختلالات و نقص هایی در سونوگرافی آنومالی دیده میشود؟
با توجه به اطلاعات پزشک درباره بروز انواع اختلالات و ناهنجاری ها در دوران جنینی توسط سونوگرافی آنومالی پزشک وجود یا عدم وجود این اختلالات را در نوزاد بررسی و کنترل میکند ناهنجاری های جنینی به دودسته تقسیم میشوند : ناهنجاری هایی با قابلیت درمان و حفظ بقا نوزاد بعد از تولد و ناهنجاریها و اختلالات حادی که در موارد نادر منجر به مرگ نوزاد می شوند اکثر این ناهنجاری ها در موارد بسیار نادری اتفاق می افتند .
در زیر بخشی از اختلالات و نقص های رشدی جنین و درصد مشاهده آن با سونوگرافی آنومالی آورده شده است :
عدم رشد بخش فوقانی جمجمه سر نوزاد
شکاف لب یا لب شکری
نقص و عدم رشد کافی دیواره شکم به طوری که روده و کبد از فضای شکمی خارج می شوند .
عدم رشد دیواره شکمی و خروج روده از شکم
عدم رشد یا رشد ناقص دست ها و پاها
نقص رشد در نخاع
مشکلات شدید کلیوی ( عدم رشد یا نقص رشد )
وجود سوراخ در عضله جدا کننده قفسه سینه و فضای شکم
سندرم ادوارد و سندرم پاتوا (ناهنجاری کروموزومی )
مشکلات قلبی شامل نقص رشد در دهلیزها و بطن – دریچه های قلب و عروق قلبی
برخی از بیماری های جنینی نظیر مشکلات قلبی و انسداد روده ممکن است در اواخر بارداری تشخیص داده شوند
علامت های نشان دهنده اختلالات جنینی در سونوگرافی آنومالی چیست؟
اکثر مشکلاتی که نیازمند اسکن مجدد هستند حاد وخطرناک نمی باشند . 15 درصد از سونوگرافی ها می تواند به دلایل مختلفی نظیر عدم وضوح تصویر جنین یا تردید درباره رشد طبیعی جنین انجام شود .
رایج ترین دلیل تکرار سونوگرافی آنومالی عدم مشاهده وبررسی دقیق جنین توسط پزشک می باشد . این ممکن است به دلیل قرارگیری نامناسب جنین در فضای رحمی یا به دلیل افزایش وزن مادر باشد در این صورت سونوگرافی آنومالی در هفته 23 تکرار می شود.
چنانچه پزشک مشکلی در جنین ببیند و یا مشکوک شود سریعا به شما خواهد گفت . در مرحله بعد برای بررسی دقیق نتیجه سونوگرافی با متخصص کودکان باید مشاوره داشته باشید.
چنانچه پزشک متخصص بیماری قلبی را در جنین تشخیص دهد شما باید اسکن اکوی قلب انجام دهید . اسکن اکوی قلب جزئیات کاملی از شرایط قلب کودک را به شما می دهد
اگر نتیجه سونوگرافی مشکل جدی و حادی را نشان دهد تیم پزشکی به شما راهنمایی هایی ارائه خواهند داد تا با انتخاب گزینه های مختلف از این مرحله عبور کنید.
سایر مشکلات جنینی ممکن است نیازمند به انجام جراحی در زمان جنینی یا بعد از تولد نوزاد باشد در این شرایط شما نیازمند حمایت کادر وسیعی از پزشکان شامل ماما ,متخصص زنان و زایمان, متخصص اطفال, فیزیوتراپیست خواهید بود .